Tesla Çakıldı
Sedat Laçiner
Tesla'nın Karı % 71 Düştü. Şirketin ilk çeyrek geliri, ABD, Çin ve Almanya gibi önemli pazarlardaki satışlarında yaşanan çift haneli düşüşler nedeniyle adeta yere çakıldı… Tesla’nın toplam geliri ise geçen yılın aynı dönemine kıyasla % 9 düşüşle çeyrekte 19,3 milyar dolar oldu. Şirketin otomotiv işinden elde edilen gelir % 20 düştü. Enerji işinden elde edilen gelir ise % 67 büyüdü. Bu rakamlar da gösteriyor ki Tesla’nın gelirleri farklı alanlardaki artışlar sayesinde yükselse de otomobildeki kayıplar şirketin genel gelirini çok aşağılara çekiyor. Şirket karlarının gelire oranla daha hızlı düşmesi ise maliyetlerdeki artışın ne kadar etkili olduğunu kanıtlıyor.
***
Kimilerine göre "Trump'ın borazanı" kimilerine göre ise Trump'ın arkasındaki gerçek güç olan Musk'ın siyasi faaliyetleri bir ekonomi mucizesini söndürdü.
Trump Yönetimi, bir girişim dehası görülen Elon Musk’ı kısa sürede küresel bir nefret objesine dönüştürdü. Trump’ın tepki çeken bir çok işini üstlenen Musk, bunun bedelini çok ağır ödüyor.
Trump, Musk’a Hükümette özel bir görev verdi. Musk’ın görevi ABD dveletini küçültmek ve daha verimli hale getirmek. Musk, bunun için onbinlerce insanı işten attı veya işten atmakla tehdit etti, birçok kurum, kuruluş ve daireyi kapattı, kapatmaya çalıştı. Musk, bu kararlarıyla insanların hayatlarını kararttığının, anne-babaları üzüp, çocuklarını ağlattığının farkında değil. Ona göre her şey kar ve verimlilik konusu. İnsan unsurunun farkında değil Musk. Musk, Asperger Sendromu ve otizm gibi bazı rahatsızlıkları olduğunu kendisi de kabul ediyor. Musk, şu 3 ay içinde Trump Yönetiminin koç başı gibi hareket etti. Tüm yıkım işleri Musk’a verildi, Musk, her vesileyle Trump’ın yanında durarak dahi işadamı ve bilim insanı imajını Trump’a kalkan yaptı…
Musk, sadece Amerika içinde değil, küresel düzlemde de bir nefret objesi: Irkçı denebilecek açıklamalar yapıyor, Amerika’da AfD gibi neo-nazi gelenekten partileri destekliyor, göçmenlerden nefretle bahsediyor, beyaz ve Hıristiyan Batı idealine sık sık vurgu yapıyor… Son aylarda Almanya’da Tesla’ya binmek utanılacak bir şey, ırkçılık ve geri kafalılık sembolü gibi algılanıyor. Bu nedenle daha önce Tesla alan pek çok kişi aracını satıyor veya garajında tutuyor, araçla dışarı çıkmaktan çekiniyor. Nitekim Almanya’da Mart ayında Tesla satışları geçen yıla göre % 42,5 düştü. Yılın ilk 3 ayındaki düşüş ise % 6’yi geçti…
Musk, çeşitliliğe, etnik ve dini eşitliğe karşı olduğu izlenimini veriyor, hatta yer yer ırkçılığa göz kırpıyor. Bu haliyle Musk, Trump Yönetimine duyulan tüm öfke, kızgınlık ve nefreti üzerine çekti. Kendisi bir çeşit öfke paratonerine döndü… Musk, Tesla firması ile özdeşleşmiş olduğundan bu öfkenin sokakta ve piyasalarda haliyle maddi bir karşılığı da oldu.
En son verilere göre elon Musk'ın İcra Kurulu Başkanlığını yaptığı Tesla şirketinin ilk 3 aydaki gelirleri % 71 gibi rekor bir oranda düştü.
Tüm uzmanlar Tesla'daki gelir düşüşünün iktisadi değil, siyasi nedenlerden kaynaklandığını söylüyor… Musk da bunun farkında... Musk, önümüzdeki aydan itibaren Beyaz Saray'daki işlerine önemli ölçüde daha az zaman ayıracağını söyledi. Daha az görünür olacak, daha az tepki çekecek... Hesabı bu... Musk, buna rağmen devleti küçültmeye çalışarak aslında doğru olanı yaptığında ısrar ediyor. Musk, "devlette israf ve dolandırıcılıkla mücadele etmek ve ülkeyi tekrar doğru yola sokmaya çalışmanın doğru olduğuna inanıyorum" diyor... Musk'ın anlamadığı, ne yaptığından önce onu nasıl yaptığındır. Elde balyoz insanların hayatlarına dalarsan onlar da elde balyoz senin yaptığın otomobillere saldırır. Nitekim ABD'nin birçok şehrinde Musk'ın ürettiği Tesla otomobillere, şarj istasyonlarına ve Tesla satış bayilerine saldırılar yaşandı. Bazı bayiler ve araçlar ateşe verildi. Tesla kullanıcılarına onları rahatsız edecek şekilde ters bakmak, taciz etmek istese sıradan bir rutine döndü…
Elektrikli araç üreticisi Tesla, analistlerin 41 sentlik beklentilerinin aksine hisse başına 27 sentlik düzeltilmiş kazanç bildirdi.
***
Tesla'nın tek derdi Elon Musk'ın kötüleşen imajı değil; Tesla, Trump'ın başlattığı gümrük savaşlarından da kötü etkileniyor... Artan vergiler sonucunda Tesla, hem üretimde zorlanıyor hem de tüketim ayağında sorunlar artıyor... Tesla, ürettiği otomobiller için pil hücrelerinin bir kısmını Çin'den ithal ediyor ve o noktada maliyetleri artmaya başladı. Tesla pil hücrelerini ve diğer ithal parçaları ABD'de üreteceği söylese de bu bir çırpıda olacak iş değil.
Trump, ABD’ye ithal edilecek tüm otomobillere ve otomobil parçalarına % 25 vergi getirdi. Başka zorluklar da çıkardı. Bu önlemler en çok Tesla’yı vurdu… Tesla, ABD'de satılan arabalarını Teksas ve Kaliforniya'da üretiyor ama hiçbir fabrika sadece kendi ülkesinden parçalarla araba üretemez. Nitekim federal verilere göre Tesla da kullandığı oto parçalarının en az % 20'sini Meksika’dan alıyor. Tesla, bileşenler için Kanada’ya da güveniyor. Firmanın ABD’deki otomobil fabrikalarında maliyetler had safhada arttı ve bu artışın etkilerini şimdiden ölçmek zor. Bilhassa Çin ile bozulan ilişkiler Tesla’yı çok etkileyecek çünkü Tesla hem Çin’de üretim yapıyor hem de ABD’deki üretiminde Çin’den temin ettiği parçalar da var. Nitekim Tesla’nın Çin’deki satışları yılın ilk 3 ayında % 22 azalmış durumda.
***
Tesla bu yıl araç satışlarında artış umuyordu, ancak ticaret savaşları ortamında Tesla hedeflerini gözden geçirmek zorunda kaldı ve bu yıl da üretimde düşüş bekliyorlar. Almanya ve Çin’de satışların sırasıyla % 62 ve % 22 azaldığını söylemiştik. ABD’de de satışlar keskin düşüşler gözleniyor…
Musk, en son Salı günü yaptığı açıklamada Trump'ın aksine daha düşük gümrük vergilerinden yana olduğunu söyledi. Musk, "Tarife kararının tamamen ABD başkanına bağlı olduğunu vurgulamak istiyorum" dedi ve ekledi: "Tavsiyemi dinleyip dinlememek ona kalmış."
***
Musk'ın partizan siyasete girmesi markanın tüketiciler arasındaki itibarını küresel çapta zayıflattı, bu doğru ama bundan önce bile Tesla, araçlarına olan talebin yavaşlamasıyla mücadele ediyordu. Şirket, bir yandan Çinli rakipleriyle fiyat yarışında zorlanıyordu, diğer yandan ise Tesla otomobilleri farklılaştırmaya çalışıyordu. Şirket, Yapay Zeka ve otonom sürüş alanlarına muazzam yatırım yapıyor ve bunun karşılığını da alıyor görünüyor…
Musk, Tesla’yı bir çeşit “uzay çağı harikası” gibi göstermeye çalışıyor. Şirket, enerji depolama ve yazılım aboneliği işlerinde iyi gidiyor aslında ve yılın ilk çeyreğinde, bu alanlarda karını çift haneli artırdı. Tesla için bir sonraki adım, Uber ve Airbnb'nin bir kombinasyonu diyebileceğimiz robotaksi filosu. Şirket, Haziran ayında Austin, Teksas'ta ilk sürücüsüz taksi hizmetini başlatma yolunda olduğunu söyledi.
***
Sonuç olarak, Tesla, pek çok benzeri gibi, Trump politikalarının kurbanı diğer Amerikalı firmalara benziyor. Ancak onu ayıran keskin çizgi Musk’ın kutuplaştırıcı imajı. Musk, düşman kazanmaya devam eder ise Tesla’nın iflasından bile bahsetmek mümkün hale gelir. Diğer taraftan, firma, açıktan ismini kullanmadığı veya toptan satış yaptığı alanlarda karını artırmaya devam ediyor.
Sedat Laçiner, 24 Nisan 2025 Güncel Yazılar
Yorumlar
Yorum Gönder