Rusya, Wagner'i 'Kamulaştırıyor'

Prof. Dr. Sedat LAÇİNER

Yevgeni Prigojin’in Belarus’a sığınmasından sonra Putin, Wagner’i tamamen ele geçirmek için yoğun bir mesai harcıyor. Paralı ve silahlı şirketin tüm elemanları, Savunma Bakanlığı’nın sözleşmeli personeli haline getirilirken, Wagner’in yurt dışındaki geniş ağı da devlet tarafından ele geçirilmeye çalışılıyor...

Yıllarca Wagner’ın varlığını veya Rus devletiyle bağını bile inkar eden Rusya, bizzat Putin’in ağzından Wagner’i devlet fonlarından finanse ettiklerini kabul etti. Son bir yılda devletin, Wagner savaşçılarının maaşları ve teşvik ödemeleri için Wagner’e 86 milyar 262 milyon ruble ödediğini aktaran Putin, "Prigojin’e ait Rusya’daki danışmanlık firması Konkord şirketi de, Rus ordusuna gıda ürünleri tedarik ederek ve beslenme hizmetleri sağlayarak 80 milyar ruble kazandı" dedi. Kremlin Sarayı’nda, Savunma Bakanlığı askerleriyle yaptığı görüşmede açıklamalarda bulunan Putin, Prigojin'e ait Konkord firmasıyla yetkililerin ilgileneceğini de söyledi. Bunun anlamı Prigojin'in bundan sonra Rusya'da faaliyet gösteremeyeceği...

Diğer taraftan bir günlük isyandan hemen sonra devlet, Wagner kadrolarını dünyanın her yerinde devralmaya çalışıyor.

Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ı Şam’a giderek şahsen ziyaret etti ve Wagner Grubu güçlerinin Suriye’de artık bağımsız hareket etmeyecekleri mesajını iletti. Orta Afrika Cumhuriyeti cumhurbaşkanını arayan Rusya Dışişleri Bakanlığı, Wagner isyanı nedeniyle Rusya'nın Afrika'daki varlığının gerilemeyeceğine dair güvenceler verdi. Orta Afrika Cumhuriyeti cumhurbaşkanının korumalarının bile Wagner’den olduğu belirtiliyor. 

Rusya Acil Durumlar Bakanlığı'na ait jetler ise daha sonra Mali'ye mekik dokudu, Mali’dekiler Wagner konusunda uyarıldı ve Rusya’nın Mali’deki varlığının devam edeceği Mali'deki ortaklara da iletildi.

Uzmanlara göre Wagner, Afrika’da sadece güvenlik işlerine bakmıyordu, milyarlarca dolarlık bir ticareti de kontrol ediyordu. Sudan’ın altınları Wagner kontrolünde dünyaya pazarlanıyordu, Orta Afrika Cumhuriyetleri’nin elmasları başta BAE olmak üzere dünyaya Wagner eliyle çıkarılıyordu ve bölgeden yüklü miktarda orman ürünleri de yine Wagner’in kontrolündeydi... Afrika’da birçok madende de Wagner’in izleri tespit edildi... Wagner, Afrika’da o kadar çok kazanıyor ki bir iddiaya göre Rusya, savaşı buradan gelen paralarla finanse ediyorlar…

Wagner, otokratik ülkelerde baskıcı rejimleri destekliyor/koruyor, karşılığında da ülkenin doğal kaynaklarında söz sahibi oluyor. Wagner, bazı durumlarda ülkelerdeki ayrılıkçı azınlıklarla birlik olup iktidar güçlerine karşı da savaşabiliyor… Tüm mesele para ve Rusya'nın çıkarları...

Moskova, içeride ve dışarıda düşmanı haline gelen Wagner yöneticileri ile hesaplaşacak, ülke içinde bu hesaplaşma başladı bile... Moskova’nın en büyük korkusu Prigojin’in Wagner’i yönetmeye, etkilemeye kalkması… Wagner savaşçılarının tamamına yakınına Savunma Bakanlığı sözleşme önerdi, 1 Temmuz'a kadar imzalarlarsa Ordu'nun sıradan bir parçası olacaklar. Devlet Wagner'i, adeta kamulaştırdı, devletleştirdi... Öte yandan Wagner ile devlet arasındaki eski bağlar da kabul edilmek, it,iraf edilmek zorunda kalındı... Bilindiği üzere Wagner, eli kanlı bir örgüt; işkence, kötü muamele ve daha birçok suç onun rutiniydi. Şimdi tüm bu suçlar doğrudan Rusya devletine sorulacak. Rusya bu suçlamalarla nasıl başedecek, kendini nasıl savunacak, bunu da göreceğiz...

Diğer taraftan, tüm bu saldırılara, yok etme girişimlerine Wagner eski yöneticileri ne yanıt verecek, bunu bilemiyoruz.

30 Haziran 2023

https://youtu.be/zXf3WBQK79w