Moskova'da Hareketli Gece

Sedat LAÇİNER

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, iktidarının en zor günlerinden birini yaşıyor... Ukrayna Savaşı, adeta geri tepti ve Moskova'yı vurdu... Putin'in eski müttefiki ve paralı asker şirketi Wagner'in lideri Prigojin cephedeki hataları gerekçe göstererek Moskova'ya başkaldırdı...

Cuma günü Wagner şefi, savaşçılarının Ukrayna'ya komşu olan Rusya'nın Rostov bölgesine girdiğini söyledi. Prigojin, kendisine engel olanlara karşı uyardı: "Yolumuza çıkan her şeyi ezip geçeceiz" dedi. 

Detayları hala meçhul olmakla birlikte Yevgeni Prigojin, hakaretler yağdırarak Rusya Savunma Bakanlığını ve generalleri suçluyor, diğer Rus askerlerini kendisine katılmaya çağırıyor... Moskova'daki hareketliliğin nereye varacağı ise kestirilemiyor...

***

Özel-paralı asker grubu Wagner'in lideri Yevgeni Prigojin, 1990'dan beri Putin'le tanışan biri. Yakın zamana kadar "Putin'in adamı" diye bilinirdi. Ancak son gelişmeler Putin'in artık kendisine tahammül edemeyeceği bir noktaya geldi...

Prigojin, Putin'le çalışmasının maddi ve makam meyvelerini toplamış, çok zengin bir oligark iken 2022 yılında patlak veren Ukrayna Savaşı ile birlikte popülerliğinin zirvesine ulaştı. İlk başlarda Prigojin "kahraman"dı, "kurtarıcı"ydı, ancak Ukrayna'da işler aksamaya başlayınca Prigojin isyan etmeye ve bu isyanını güçlü bir şekilde kamuoyu ile paylaşmaya başladı. Prigojin bu gücü nereden buluyordu, bunu kamuoyu hep merak etti. Belki de aksaklıkları resmi makamlara duyaramadığı için sosyal medyadan meydan okumayı seçiyordu. Belki de Putin, Prigojin ile Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanı arasındaki çatışmaya müsamaha gösteriyor, aralarınd abir rekabet oluşturmaya çalışıyordu... Kimbilir...

Dediğim gibi, Prigojin aylardır savaş alanındaki ağır kayıplar nedeniyle Rusya Genelkurmay Başkanlığı'nı ve Savunma Bakanlığını açıktan suçluyordu... Askeri yetkililer hakkında ağza alınmadık cümleler kuran Prigojin'in kamuoyu önünde yaptığı tehdit ve hakaret dolu açıklamalar hiçbir "normal" devlette kabul edilemezdi...

Ukrayna'da kilit bölgelerde görev alan ve Rus ordusu ile birlikte savaşan Wagner askerleri Bakhmut gibi bazı yerlerde kayda değer başarılar elde etmişti, ancak Wagner'in lideri Prigojin, askerlerinin cephane ve araç-gereç yokluğu nedeniyle hayatlarını kaybettiğini, bunun sorumlusunun ise Rusya Savunma Bakanlığı ve bazı generaller olduğunu iddia ediyordu... Prigozhin, birkaç aydır kamuoyu önünde Rusya Savunma Bakanı Sergei Şoygu ve General Valeri Gerasimov'u açıkça yeteneksizlikle suçluyor, ağır hakaretlerde bulunuyordu...

Ve sonunda Prigojin'in Moskova'ya meydan okumaları sonunda bir darbe girişimine dönüştü... Rusya Federal Güvenlik Servisi FSB, Prigozhin hakkında soruşturma başlattığını belirterek tüm Wagner askerlerine Prigojin'i dinlmeme çağrısında bulundu, hatta kendi komutanlarını tutuklmalarını istedi...

Haber ajanslarına göre Cuma gecesi Moskova'daki hükümet binaları, ulaşım tesisleri ve diğer önemli noktalarda güvenlik önlemleri artırıldı, askeri bir hareketlilik görüldü... Kaynaklara göre bu durum, bir askeri darbe girişimi...

Kimin kimin yanında olduğu hakkında çelişkili haberler dolaşırken Rus Ordusu'nun önemli isimlerinden Ukrayna operasyonunu yürüten komutanlardan General Sergei Surovikin, Wagner savaşçılarına çağrıda bulundu ve Putin'e itaat etmelerini, Moskova'nın komutanlarını kabul etmelerini ve üslerine geri dönmelerini söyledi. Surovikin, bu tür girişimlerin "Rusya'nın düşmanlarına yarayacağını" belirtti. Surovikin, "sizi durmaya davet ediyorum" dedi.

Putin'in eski müttefiki ve Wagner'in başı Prigojin ise Ukrayna cephesinde kötü yönetim nedeniyle binlerce Rus askerinin gereksiz yere öldüğünü, savaşın kurmaca iddialarla Rus generalleri tarafından başlatıldığını, Rus ordusunun bazı Wagner askerlerine de saldırıp onları öldürdüğünü, 2.000 kadar asker ölüsünün bir yerlerde saklandığını, kamuoyundan bu durumun gizlendiğini, yönetimi ele geçirme nedenlerinin bu tür yanlışlar olduğunu iddia ediyor... Prigojin, Ukrayna Savaşı konusunda Rusya resmi ağızları ne dediyse hemen hepsini dünkü açıklamalarıyla yalanlamış oldu. Belki de bu nedenle Rus devlet televizyonu yayınını yarıda keserek Prigojin'in açıklamalarını devlet adına yalanlamak zorunda kaldı...

***

Wagner, Rusya'nın Ukrayna'nın Bakhmut şehrini geçen ay ele geçirmesinde büyük yararlılıklar gösterdi. Hatta bu zafer, Rusya'nın Ukrayna'da bugüne kadar kazandığı en önemli başarı sayılıyor... Düzenli ordu birlikleri yer yer gerilerken Wagner acımasız usülleriyle direnmeyi başardı... Wagner ve sıkça eleştirilen yöntemleri olmasaydı Rus ordusu Bakhmut'u büyük ihtimalle kaybederdi... Prigojin'i cesaretlendirenin işte bu "zafer" ve Rus ordusunun nispi başarısızlığı olduğu iddia ediliyor...

Ajanslara yansıyan haberlere göre Prigojin, sosyal medya üzerinden bazı sesli mesajlar yayınladı ve bunlar özetle şöyle:

"Savunma Bakanı, saklanması için depolanmakta olan 2.000 cesedin gizlenmesini emretti ki kayıplar görülmesin... Çocuklarımızı yok eden, on binlerce Rus askerinin hayatını mahvedenler cezalandırılacak. Kimsenin direnç göstermemesini rica ediyorum ... 25.000 kişiyiz ve ülkede neden kaos yaşandığını çözeceğiz."

Prigojin, ayrıca Ukrayna'daki savaşın asılsız gerekçelerle başlatıldığını da iddia etti ve Ukrayna'nın savaşta çok sayıda Leopard tank kaybettiği gibi iddiaların da doğru olmadığını söyledi...

***

Rusya başkenti hareketli bir gece yaşıyor...

Prigojin, Rus ordusuna ait bir helikopteri vurduklarını iddia etti, ayrıca 60-70 kadar Rus askerinin kendilerine katıldığını da söyledi. Rus Ordusunun yarısı Wagner'e katılmaya hazırmış... Ortalıkta pek çok iddia ve haber dolaşıyor...

Günün ilk ışıklarıyla birlikte durum daha net bir hal alacaktır. Ancak Prigojin'in açıklamaları ve en son eylemi Moskova yönetiminin ne kadar kırılgan dengeler üzerine oturduğunu gösteriyor...

Şu ana kadar yaşananlar Rusya'nın Ukrayna'ya saldırarak kendi iç dengelerini aşırı düzeyde zorladığını da kanıtlıyor...

Bakalım Putin, içten gelen basıncı yönetebilecek mi?

24 Haziran 2023